Stress veroorzaakt mentale problemen: angst

Angst is de een hele normale reactie op stress. Zo normaal, dat stress en angst vrijwel altijd samen gaan. Sommigen beschouwen angst zelfs als de belangrijkste uiting van stress in de hersenen, op gelijke hoogte met de afgifte van cortisol en adrenaline aan het bloed door de bijnieren. Bang worden van een stressor is een goede reactie, want je zult je gedrag aan gaan passen om te overleven of om niet in de problemen te komen. Bij chronische stress kunnen echter angststoornissen ontstaan.

Stress en angst

Als angststoornissen die door chronische stress veroorzaakt worden met name de volgende drie genoemd:

  1. aanhoudende angst
  2. algemene angststoornis
  3. sociale angststoornis.

Bij aanhoudende angst kan de angstreactie, die optreedt tijdens een bedreigende gebeurtenis, niet meer uitgezet worden. Normaal gesproken gaat de angst weg als de bedreigende situatie voorbij is, maar bij aanhoudende angst blijven angstgevoelens nog lang aanwezig.

De algemene angststoornis (in het algemeen bekend als "General Anxiety Disorder") is de meest voorkomende angststoornis. Patienten zijn gauw bang als ze in een nieuwe, onbekende situatie terecht komen. Ook bedenken ze scenario's die angst oproepen, die soms ver van de werkelijkheid af kunnen staan. Zo zijn er bijvoorbeeld patienten die iedere avond bang zijn dat er 's nachts brand uitbreekt in huis, of dat de boekenkast om gaat vallen tijdens een aardbeving, terwijl de persoon in kwestie in een aardbevingsvrij gebied woont.

Sociale angst, het laat zich raden, heeft betrekking op de angst om met andere personen om te gaan. Mensen met sociale angst trekken zich vaak terug in zichzelf of in hun eigen omgeving. Het is niet zo, dat ze geen sociaal contact zouden willen hebben, maar ze zijn te bang om dit aan andere personen kenbaar te maken.

Angst en depressie

Angststoornissen en depressie komen vaak gezamenlijk voor. Dat komt, doordat beide problemen veroorzaakt worden door een veranderde activiteit in één bepaald netwerk in de hersenen. Dit staat bekend als het emotionele brein, oftewel het limbisch systeem.

Depressie ontstaat in de (subgenuale) prefrontale cortex, een deel van het limbisch systeem dat voor in de hersenen ligt. Dit staat in directe verbinding met de amygdala. Dit is de amandelvormige kern die angst controleert. De amygdala stuurt informatie over angst door naar de hersenstam, waar sympatische en parasympatische zenuwkernen liggen die voor bijvoorbeeld ademhaling, bloeddruk en darmperistaltiek (samentrekkingen waardoor het voedsel door de darm schuift). De amygdala staat ook in contact met de hypothalamus om de stressreacties aan te sturen.

Op deze manier staan depressie, angst en stress met elkaar in verbinding en het verklaart waarom depressie, angst en stress vaak samengaan.

Reguleren van angstreacties door de hersenen

In wetenschappelijk onderzoek wordt angst vooral bestudeerd in de amygdala. Er hangt echter nog een groot netwerk aan andere hersenstructuren aan vast, waarvan sommigen misschien wel net zo belangrijk zijn voor angst.

Zo is er bijvoorbeeld een "detectie netwerk", dat informatie van de zintuigen ontvangt. Hierin zitten onderdelen van de hersenschors (de "grote hersenen"), de thalamus (één van de eerste structuren die zintuigelijke informatie ontvangen), de hersenstam (die signalen vanuit de rest van het lichaam doorgeven) en een deel van de amygdala.

Alle informatie vanuit deze structuren wordt verwerkt in een "integratie netwerk", dat vooral uit gebieden in de amygdala en de hypothalamus bestaat. Dit netwerk geeft vervolgens geïntegreerde / geïnterpreteerde informatie door aan de "uitvoeringssystemen". Dit zijn delen van de hypothalamus (voor de stressreacties bijvoorbeeld), de hersenstam voor fysiologische reacties zoals hartslag en ademhaling, en delen van de hersenen die de spieren aansturen.

Wanneer je dus een bedreiging waarneemt door middel van je zintuigen, dan gaat de informatie over de bedreiging door alle netwerken heen. Dit gaat allemaal razend snel in het onderbewuste. Dit maakt snelle reacties mogelijk op bedreigingen, roept angstgevoelens op, en zet de stressreacties aan.

Stress en gedrag

Stress verandert gedrag

Stress verandert gedrag bij mens en dier

lees meer
Stress verminderen

Stress verminderen

Verschillende manieren om stress te verminderen

Lees meer
Nieuwe hersencellen beschermen tegen stress

Nieuwe hersencellen

Nieuwe hersencellen houden stress en angst laag

Lees meer