Stress in het onderwijs

Een tijdje geleden hebben we een verhaal geplaatst over stressgevoelige beroepen. Daar schreven we, dat veel docenten stress ervaren. Naar nu blijkt, zijn zij niet de enigen. Ook veel studenten en zelfs leerlingen op de middelbare school hebben last van stress, of hebben zelfs een burn-out.

De landelijke studentenvakbond LSVb heeft onderzoek gedaan naar het voorkomen van een burn-out onder studenten. Het bleek, dat maar liefst een derde van alle studenten een verhoogde kans op een burn-out heeft. Dat is ruim twee keer zoveel als voor de rest van de werkende bevolking.

Volgens betrokkenen krijgen studenten stress, doordat ze veel keuzemogelijkheden hebben. Met het afschaffen van de basisbeurs en een oplopende studieschuld is het belangrijk meteen de goede studierichting te kiezen.

Daarnaast hebben studenten te maken met een nieuwe stad, op zichzelf gaan wonen, nieuwe mensen, en een hogere studiedruk dan die op de middelbare school. Naast studeren hebben studenten ook tijd nodig voor hun sociale leven, vrijwilligerswerk, of sport. Er komt heel veel op ze af, en ze staan er vaak voor het eerst alleen voor.

Een andere belangrijke risicofactor voor het krijgen van een burn-out is het gevoel te moeten voldoen aan een soort ideaalbeeld. Dat begint al bij jongere kinderen op de basisschool. Volgens psychologen leggen sommige ouders te veel druk op hun kinderen om aan het perfecte plaatje te voldoen. Goede cijfers op school, daarnaast uitblinken in muziek, dans of sport en sociaal vaardig zijn er wordt heel wat van de kinderen verwacht. Wanneer kunnen deze kinderen zichzelf zijn en gaan spelen als ze dat willen?

Aan het einde van de basisschool wordt ook de keuze gemaakt naar welke middelbare school het kind zal gaan en dat is voor sommige kinderen een stressvolle periode.

Het is goed, dat er steeds meer aandacht komt voor stress en burn-out bij jongeren, en speciaal binnen het onderwijs. Hogescholen en universiteiten zijn begonnen om een actieplan te ontwikkelen om stress en een burn-out te voorkomen. Daarbij is het uitgangspunt, dat het onderwijs niet alleen gericht moet zijn op leren en prestaties, maar ook op welzijn.

Een paar praktische oplossingen

Sommige oplossingen om stress te voorkomen liggen voor de hand. Zet je telefoon uit, ga niet te veel op de sociale media rondhangen, en zorg ervoor dat je voldoende rust krijgt. Wat voor mij in mijn studentenjaren werkte was om colleges en practica voor te bereiden en bij te houden, in plaats van alles op te sparen tot de examens voor de deur stonden. Ik was iedere dag een beetje tijd kwijt aan studeren (naast de colleges en practica), maar daardoor hoefde ik nooit te stressen om voor examens te leren. Ook sloeg ik wel eens een feestje over als ik me moe voelde. Mijn sociale leven heeft er zeker niet onder geleden! Wat ook kan helpen is om een tijdsplanning aan te houden en je budget in het oog te houden. Breng een beetje structuur aan in je leven als student en stel prioriteiten. Hopelijk krijg je dit een beetje mee van je ouders of bij de lessen maatschappijleer op de middelbare school.

Ook belangrijk is om te weten wat je wilt. Daardoor kun je makkelijker je keuze maken over welke studierichting je wilt doen of hoe je je vakkenpakket wilt samenstellen. Ga bij jezelf na waar je interesses liggen. Wat vond je het leukste vak op de middelbare school? Waar lees je het meeste over? Wat zijn je hobby’s? Van wat voor clubs ben je lid? Allemaal vragen die je jezelf kunt stellen om je gedachten over studiekeuze helder te krijgen. En mocht je toch sterk het gevoel hebben de verkeerde keuze te hebben gemaakt, wees dan niet bang en hak zo snel mogelijk de knoop door en stop ermee. Ga na wat je dan wel wilt: een andere studierichting of helemaal stoppen met studeren. Als je voor jezelf hebt bepaald welke kant je op wilt, dan ga je ervoor. Kijk bijvoorbeeld naar alternatieve bronnen voor financiering, kijk of werk in deeltijd een oplossing is, praat met mensen bij de universiteit en met je ouders of andere familieleden. Er is meestal wel een oplossing te vinden, geen reden dus om je er teveel gestrest over te voelen. Helemaal zonder stress is ook niet goed. Biologisch gezien is stress iets goeds; het geeft je namelijk de energie en de scherpte om een probleem aan te pakken!

Voor jongere kinderen geldt, net als voor studenten, dat ze voldoende rust moeten krijgen, en zich kunnen ontspannen en spelen. Als jonge kinderen constant het gevoel hebben, dat ze moeten presteren, op school of waar dan ook, dan is er iets mis. Prestatiedruk, stress, of zelfs een burn-out, ze horen niet bij een gelukkige jeugd.